Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Bernanke ‘Yeni Düzen’in kapısını açtı
Bernanke ‘Yeni Düzen’in kapısını açtı
(‘Yeni Düzen’de faiz yükseliyor)
ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke, önceki gün “Yeni düzen” kapısını açtı. Yeni Düzen’de faiz yükselecek.
Olan biteni yavaş yavaş anlatayım:
* 2002-2003 yılından sonra küresel piyasalar sallanıp durdu. 2008 yılından sonra ise sıfır faiz bol para dönemi başladı. Bütün merkez bankaları piyasaya para akıttı.
* Bu işin ağa babası ise ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke idi.
* Sıfır faiz dünya piyasalarını rezil etti. Zenginler daha zengin oldu. Piyasadaki para üretime yatırıma gitmedi. Paraya takla attıranlar, sıfır faizin kaymağını yedi.
* Sıfır faiz ekonomilerde fiyat mekanizmasında deformasyon yarattı. Bazı malların fiyatı şişti. Bazı fiyatlarda balon oluştu.
* Bunun böyle gitmeyeceğini herkes biliyordu da, bu çılgınlığın ne zaman ve nasıl sona ereceğini kimse tahmin edemiyordu.
Düzen değişiyor
* Sıfır faiz döneminin ağa babası Bernanke, önceki gün işareti çaktı. ABD Merkez Bankası’nın artık önümüzdeki dönemde tahvil alımını azaltacağı ve 2014 ortasında da tamamen bitireceğini açıkladı.
* ABD’de faiz yüzde 3.5 - yüzde 4.0 olur ise, küresel piyasada yüzen gezen paralar ABD’ye gider. Başka ülkelerde, hele hele Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde ucuz faiz uygulamasını sürdürme imkanı kalmaz.
* Bernanke’nin açıklamasından sonra, bütün dünyada piyasalar sıfır faiz döneminden, yükselen faize uyum için yeniden pozisyon almaya başladılar.
* Düzen değişiyor. Düzen bir günde değişmez. Zaman alacak. Düzen değişirken, sadece faiz oranları değişmeyecek. Para değerleri de değişecek. Borsa endeksi de gerileyecek.
* Biz olacakları iyi göremedik. O nedenle riskimizin tepe noktasında dönüşüme yakalandık.
Kadere razı olacağız
* Olacakları iyi göremediğimizden “havaya girdik.” “Faiz yüksek. Faiz lobisi var. Merkez Bankası faizi daha da aşağıya indirmeli. Merkez bankası faizleri indirmekte çok geç kaldı” söylemleri etkisinde kalan Merkez Bankası (dünyadaki gelişmeleri iyi okuyamadı) faizin indirimini sürdürdü. Türk Lirası’nın değerlenmemesini, ekonomide canlılığın sürmesini destekleyecek politikalar uyguladı. Bu aslında ekonomimiz için olumluydu.
* Fakat eski düzenin sonuna yaklaşıp yeni normale uyum arayışında bundan sonra Merkez Bankası faizi yükseltmek, piyasayı sıkılaştırmak zorunda kalacak.
* Bernanke’nin konuşmasından sonra başlayan dalgalanma üç günde, beş günde düzelmez. Ama belli bir sürede, yeni politikalara uygun olarak piyasalarda istikrar oluşur. Yeni politikaları, ABD’nin faiz oranları ve doların değerlenmesi etkileyecek.
* Bizim piyasalarda dün görülen dolar fiyatındaki tırmanış, borsa endeksindeki gerileme ve faiz oranlarındaki hareket bir süre devam eder. Ama sonra yeni bir çizgide durur.
* Bu hava “Kurt havası”dır. Kurt havasında kurtlar kazanç sağlar. Saf ve bakir Anadolu çocukları “silkelenir”. O nedenle bu hava amatörlerin alım satım yapacakları hava değildir.
* Amatörlerin her zaman olduğu gibi kaderlerine razı olmaktan başka yapacakları bir şey yoktur.
Sonuç: Küresel piyasalardaki değişimin bir parçası olacağız. Değişim sürecine o kadar da kötü durumda girmiyoruz. Milli gelire göre dış borcumuz ve bütçe açığı düşük oranlarda. Döviz rezervimiz yüksek. İşsizlik oranı bir çok ülkedekinin altında.
Bunlar değişimi hazmedilebilir ölçüde risklerle atlatmamıza destek verecektir.
Güngör URAS
Milliyet, 21.06.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
