Gündem

 Deniz Feneri Balyoz Harekat Planı
 Demokratik Açılım İrtica Eylem Planı
 Siyasi Gündem Ergenekon
 Ekonomik Gündem 

 Gündem > Ekonomik Gündem > Uluslararası yatırım pozisyonu

Uluslararası yatırım pozisyonu

Ekonominin konjonktürel (daha doğrusu güncel) döviz gelir gider trafiği “Ödemeler Bilançosu”ndan izleniyor. ”Cari İşlemler Dengesi” (Olağan döviz geliri ile gideri arasındaki fark) açık veriyor ise (döviz açığının) milli gelire oranına bakılarak cari açık büyük veya küçük deniliyor. Bizim cari açığımız 2011 yılında milli gelirin yüzde 10’u idi. 2012 yılında yüzde 7’lere düştüğü tahmin ediliyor.
Cari İşlemler Dengesi dışında ülkelerin döviz durumunun bir başka göstergesi daha var. Bunun adı “Uluslararası Yatırım Pozisyonu” (UYP). Bu, ülkenin yapısal döviz durumunu ortaya koyan bir gösterge. Bir tarafa ülkenin döviz varlıkları, öbür tarafa döviz yükümlülükleri (borçları) yazılıyor. Ülkenin net döviz varlığının veya açığının (borcunun) ne olduğu belirleniyor.
Merkez Bankası geçtiğimiz günlerde 2012 yılının Eylül sonundaki verilere dayalı olarak Türkiye’nin “Uluslararası Yatırım Pozisyonu” tablosunu yayınladı.

Açık 383 milyar dolar
Ülkenin döviz varlıkları Türklerin yurtdışındaki yatırımları, parası ve yurtiçindeki döviz birikimleri ile Merkez Bankası ve bankaların rezervindeki döviz ve altın mevcududur.
Ülkenin döviz yükümlülükleri ise, yabancıların Türkiye’deki doğrudan yatırımları, portföy yatırımları, bankalardaki döviz mevduatları ile kamu ve özel sektörün kullandığı dış krediler nedeniyle oluşan toplam döviz borcudur. 2012 yılı Eylül ayı sonu rakamlarına göre Türkiye’nin net Uluslararası Yatırım Pozisyonu (varlık ve yükümlülük farkı) eksi 383 milyar dolardır.
2011 yılı sonunda açık 321 milyar dolar idi. Demek ki 9 ayda net pozisyon açığında 62 milyar dolar artış ortaya çıkmış. Bu dönemde varlıklar 23 milyar dolar artarken yükümlülükler de 85 milyar dolar artmış.

Milli gelire oranı % 40’tan fazla
Net yatırım pozisyonunun (açığının) milli gelire oranı 2011 yılı sonunda yüzde 41.5 idi. Prof. Asaf Savaş Akat, IMF’in denge kur hesaplarında yatırım pozisyonu açığının milli gelirin yüzde 40’ından daha düşük olmasına dikkat edildiğini söyler.
Demek ki Türkiye 2012 yılında sınırı zorlamaya başlamış. Başka ülkelerin açıklarının milli gelire oranı nasıl? İspanya yüzde 87, Yunanistan yüzde 92, Portekiz yüzde -108, Fransa yüzde -11, İngiltere yüzde 13 oranında artı durumdaki ülkelerden. Çin’in yüzde +153, Japonya’nın yüzde +56, Almanya’nın yüzde +37 oranında.
Biz genelde AB tanımlı borç stokumuzun milli gelire oranına bakarız. AB (27) ülke ortalaması yüzde 59.6 iken, 2012 yılında bizim oranımızın yüzde 39.2 olmasına seviniriz. Tabii ki bu sevinilecek bir gelişmedir. Fakat görülüyor ki, kredi tanımı dışındaki yükümlülükler hesaba girdiğinde,  döviz riski daha yüksek bir görünüm alıyor.

Güngör Uras, Milliyet

08.01.2013


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.