Dünya
Dünya > Dünya'dan Başlıklar > İskoçya'nın seçimi: Bağımsızlığa evet mi, hayır mı?İskoçya'nın seçimi: Bağımsızlığa evet mi, hayır mı?
BBC Türkçe'nin sosyal medya tartışma platformu Sosyal Meydan'a hoşgeldiniz. İskoçya, yarın Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan edip etmeme konusunda kararını veriyor. Referandumda "İskoçya bağımsız bir devlet olmalı mı?" sorusuna İskoç seçmenler yanıt verecekler. Kampanyalar bugün son gününde. "Evet" oyu çıkması halinde İskoçya'nın Birleşik Krallık'la 307 yıllık birlikteliği sona erecek. Peki bağımsızlık referandumu tartışması nasıl başladı? Kampanyalarda tartışılan başlıca konular nelerdi? Referandumdan "evet" çıkarsa ne olur, "hayır" çıkarsa ne olur? Sosyal Meydan'da tartışıyoruz. İskoçya'nın bağımsızlık referandumuna bir gün kala İngiliz ve İskoç gazetelerin manşetlerinde hep aynı konu hakim: Referandumdan ne sonuç çıkacak? Independent, "Kendi içinde bölünmüş bir ulus" manşetiyle çıkıyor bugün ve evet ile hayır cephesi arasındaki derinleşen uçuruma işaret ediyor. Scottish Sun, okuyucularına referandum için "sizin sesiniz, sizin seçiminiz, sizin oyunuz" diyor. Scottish Daily Mail, "Britanya'yı kurtarmak için son 24 saat" manşetiyle çıkıyor. Times manşetine Başbakan David Cameron'ın üzerinde biriken baskıyı taşıyor ve "Referanduma onay veren Cameron, yarın sandıklardan İskoçya'nın bağımsızlığı sonucu çıkarsa, istifa etmeli mi?" diye soruyor. Daily Telegraph bağımsızlık taraftarlarının, "Hayır" cephesini korkutarak sindirmeye çalıştıklarını öne sürüyor. Guardian ise manşetinde, şu an Britanya'da her vatandaşın bedava faydalandığı Ulusal Sağlık Hizmetleri'nin maliyetinin bağımsızlık tartışmasına etkilerini öne çıkarıyor. İskoçya referandumu dünya basınında da yakından takip ediliyor. Hindistan'da yayımlanan Hindustan Times gazetesinin manşeti habere farklı bir noktadan yaklaşıyor: İskoçya bağımsız olursa viski fiyatları artar mı? Haberde, "İskoçya Birleşik Krallık'ın bir parçası olduğu için uluslararası misyonlarına erişimi var, para birimi olarak istikrarlı sterlini kullanıyor ve Avrupa Birliği içinde gümrüksüz ihracat hakkına sahip. Eğer Birleşik Krallık'tan ayrılırsa bu hakları kaybedebilir. Bu da multimilyon dolarlık İskoç viski endüstrisinde ciddi sonuçlar doğurabilir." deniliyor. Cameron: İstifa etmeyeceğim İngiltere Başbakanı David Cameron, İskoçların yarınki referandumda bağımsızlığa "evet" demeleri halinde istifa etmeyeceğini söyledi. Cameron, "Oy pusulasında benim adım yok. Pusulada yazan soru şu: İskoçya, Birleşik Krallık'ta kalmak mı, yoksa kendisini Birleşik Krallık'tan ayırmak mı istiyor? Perşembe akşamı yanıtı verilecek tek soru bu. Benim geleceğim ise çok yakında yapılacak genel seçimlerde gündeme gelecek" dedi. Birleşik Krallık'ta, aksi yönde bir karar alınmadıkça genel seçimler 7 Mayıs 2015'te yapılacak. Ülkede bazı çevreler ise İskoçya'nın Birleşik Krallık'la 307 yıllık birlikteliğinin son bulması halinde Cameron'ın istifa etmesi gerektiğini söylüyor. Türkiye'de de bazı köşe yazarları bugün İskoçya'daki bağımsızlık referandumuna değindi. Yazılardan bazı satırlar şöyle: Hasan Cemal - T24 "Son zamanlarda bağımsız devlete evet diyenlerin oranı yükseldi. Kamuoyu yoklamalarında şimdiki durum başabaş gözüküyor. "Bakalım yarın İskoçya'da sandıklardan bağımsızlığa evet mi, hayır mı çıkacak? "Bu sorunun yanıtı sadece İskoçya'da, Kuzey İrlanda'da, Galler'de değil, AB başkentlerinde değil, İspanya'nın Katalunya'sında, Bask'ında ya da bizim Kürdistan coğrafyasında da merakla bekleniyor. "Yarınki sonuca göre, Türkiye'yi de hiç kuşkusuz yakından ilgilendiren bu ilginç konu yazılmaya devam edecek." Soli Özel - Habertürk "Sonuçta referandumdan "Evet" de çıksa "Hayır" da çıksa Birleşik Krallık siyaseti eskisi gibi kalamayacak. Buna bağlı olarak Avrupa Birliği de yeni bir siyasi rota çizmek zorunda olacak. "Zira İskoç veya diğer bölge bağımsızlığı hareketleri yalnızca yerel veya bölgesel dinamiklerle değil AB'nin yaratmış olduğu ulus-devlet ötesi bir bağlamda şekilleniyor, enerjisini ve gücünü oradan alıyor." Ceyda Karan - Cumhuriyet "İskoçya'nın olası bağımsızlığının ilk etapta 2015 seçimlerinde Muhafazakâr Parti'nin iktidarını sona erdirme ihtimali de az değil. "Ancak İskoçya İşçi Partisi için önemli bir oy deposuyken, eğer İskoçlar ayrılığı seçerlerse ülkeden geri kalan kısımlarda partinin lideri Ed Miliband'ın İskoç coğrafyasından gelen oyların telafisi için 250 bin fazladan oy alması da gerekecek." VİDEO: Bağımsızlık referandumlarının tarihi 1817'de Şili'nin İspanya'dan ayrılmasıyla sonuçlanan ilk referandumdan bu yana diğer ülkelerdeki bağımsızlık referandumlarında tercih ne yönde oldu? BBC Türkçe'nin hazırladığı bu video grafikle, dünyada bağımsızlık referandumlarının tarihini anlatıyoruz. İtalyan eski başbakanı Enrico Letta, İskoçya'nın bağımsızlıktan yana oy kullanmasının hem İngiltere hem de Avrupa Birliği açısından bir ''felaket'' olacağı uyarısında bulundu ve ''çok tehlikeli sonuçlar'' doğurabileceğini belirtti. Letta, bağımsızlığın Britanya'nın AB'den ayrılmasını savunanların elini güçlendireceğini söylüyor. İngiltere'de iktidardaki Muhafazakar Parti, gelecek seçimlerden sonra tek başına hükümet kurduğu takdirde AB üyeliğini 2017 yılında referanduma götürme sözü vermişti. İskoçya'da yayımlanan gazetelerde referanduma dair çok sayıda ilan da yer alıyor. İngiltere'nin eski Başbakanı Gordon Brown, bağımsızlığın İskoçya için "ekonomik bir tuzak" olduğu uyarısında bulundu. Aslen İskoç olan Brown, bağımsız bir İskoçya devletinin her an çökebileceğini söyledi. Brown bundan şüphesi olanların "sığ milliyetçiliği" reddetmelerini istedi. Referanduma bir kala kampanyalar da bu geceye dek sürecek. Bağımsızlık yanlıları bugün Glasgow'un George Meydanı'nda toplandı. "Evet" cephesinin son mitingi ise bu akşam Perth'de düzenlenecek. İngiltere'nin en büyük üç partisinin liderleri İskoçya'daki bağımsızlık referanumu öncesi ortak bir bildiri kaleme almıştı. Başbakan ve Muhafazakar Parti lideri David Cameron ve ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin lideri Ed Miliband ile Başbakan Yardımıcısı ve koalisyon ortağı Liberal Demokrat Parti'nin lideri Nick Clegg'in bildiri ile verdikleri mesaj açıktı: "Büyük Britanya'da kalırsanız, daha fazla özerklik alacaksınız." Bildiride yer alan bazı ifadeler ise şöyle: "İskoçya'nın Büyük Britanya'nın bir parçası olarak kalmaya karar vermesi durumunda, İskoçya Parlamentosu'na daha fazla yetki verilecek." "Büyük Britanya'nın kaynaklarının tüm halklar tarafından hakkaniyetli biçimde paylaşılması sağlanacak." "İskoçya'da Ulusal Sağlık Sistemi'nin finansmanı konusunda son sözü İskoçya Parlamentosu söyleyecek." İskoç Polis Federasyonu referandum sırasında kullanılan "abartılı söylemleri" eleştirdi. Federasyon Başkanı Brian Docherty, referandum nedeniyle İskoçya'da suç ve kargaşanın arttığı yönünde medyada çıkan bazı haberleri eleştirdi Docherty, ''18 Eylül yaklaştıkça tansiyonun yükselmesi kaçınılmazdır. Fakat bu, medyada artan abartılı söylemleri haklı çıkarmaz. Tarafsız bir gözlemci, İskoçya toplumsal bir çözülmenin eşiğindeymiş gibi düşünmeye itiliyor. Oysa bunda hiçbir gerçeklik payı yok" dedi. Referandumdan bağımsızlığın çıkması durumunda Birleşik Krallık bayrağı değişecek mi? 400 yıl önce İngiltere ve İskoçya tahtlarının birleşmesi ardından ortaya çıkan bayraktaki mavi renk ve St. Andrews haçı İskoçya'nın katkısını temsil ediyor. Londra'daki merkezi hükümet, bayrağın değiştirilmesine ilişkin hiçbir ön hazırlıkta bulunulmadığını söylüyor. Bağımsızlık durumunda Birleşik Krallık bayrağının değiştirilmesini zorunlu kılan herhangi bir hüküm yok. Dolayısıyla Union Jack olarak bilinen Birleşik Krallık bayrağı olduğu gibi kalabilir. Ancak kimi gözlemciler, bağımsızlık gerçek olursa İskoç mavisinin yerine yeni bir tasarımın kaçınılmaz olarak bulunacağını tahmin ediyor. Son anket sonuçları: Hayır %51, Evet %49 Ipsos MORI'nin sonuçlarını akşam saatlerinde açıkladığı en son anket, bağımsızlığa 'hayır' diyenleri yüzde 51, 'evet' diyenleri ise yüzde 49 olarak gösteriyor. Ancak bu oranlar, kilit konumdaki kararsızların dağıtılmadığı tabloyu yansıtıyor. Bundan önceki saatlerde, bir diğer kamuoyu yoklaması kurumu Panelbase'in açıkladığı ve kararsızların dahil edilmediği anket sonuçlarında bağımsızlık yanlıları yüzde 48, karşıtları ise yüzde 52 olarak saptandı. Panelbase, kararsızların dağıtıldığı haliyle ise oyların paylaşımını şöyle tahmin ediyor: 'Evet'çiler: yüzde 45, 'Hayır'cılar: yüzde 50 ve Kararsızlar: yüzde 5. Kimler oy kullanabilecek? İskoçya'daki tarihi halk oylaması için 4 milyon 2 yüz bini aşkın seçmen, bir başka deyişle, oy kullanma hakkı olanların yüzde 97'si kayıt yaptırdı. 16 yaşın üstündekilerin oy kullanabileceği referandumda katılımın en az yüzde 80 olacağı tahmin ediliyor. Oy kullanabilmek için İskoçya'da yaşamak; Britanya, Avrupa Birliği veya İngiliz Milletler Topluluğu vatandaşı olmak gerekiyor. Birleşik Krallık'ın İskoçya dışındaki bölgelerinde yaşayan 800 bin İskoç oy kullanamazken, Britanya'nın diğer bölgelerinden olup da İskoçya'da yaşayan 400 bin kişinin sandıkta söz hakkı olacak. Sandıklar yarın sabah 7'den akşam 10'a kadar açık kalacak. İskoçya'nın bağımsızlık referandumunda ilk sonuçların Cuma sabahı erken saatlerde belli olması bekleniyor. Yarın ise seçim yasakları söz konusu. Referandum sonuçlarını, gelen tepkileri, sonucun gerek Britanya gerekse dünya genelinde bağımsızlık yanlısı bölgeler için nasıl bir anlam ifade edeceğini Cuma günü canlı olarak BBC Türkçe sayfalarına taşıyacağız. Bugün sayfamıza katkıda bulunan tüm okurlarımıza ve takipçilerimize çok teşekkürler. Şimdilik hoşça kalın. BBCTurkish.com, 17.09.2014 Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız. |