Dünya

 Dünya'dan Başlıklar 

 Dünya > Dünya'dan Başlıklar > Batı, Rusya'nın enerji kıskacını kırmaya çalışıyor

Batı, Rusya'nın enerji kıskacını kırmaya çalışıyor
Batılı yetkiler krizi sonlandırmak amacıyla yaptıkları baskının son adımı olarak Rusya'nın Ukrayna üzerindeki enerji kıskacını kırmaya çalışıyor.

Brüksel ile Washington'daki yetkililerin değerlendirdiği seçenekler arasında ABD'nin doğal gaz ihracatını artırarak Batı Avrupa'dan Ukrayna'ya doğalgaz akışını sağlamak ve Avrupa'nın Rusya haricindeki ülkelerden daha fazla enerji alımı yönündeki planları hızlandırmak bulunuyor.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague yaptığı açıklamada, "Eğer bu konuda bir çözüm bulunmazsa, Ukrayna ile ekonomik ve enerji bağlarımıza yaklaşımımızı zamanla değiştireceğiz" uyarısında bulundu.

Batılı yetkililer ayrıca Kremlin'in Ukrayna'nın Kırım bölgesini işgal etmeye devam etmesi udurmunda yaptırım tehditlerinde de bulunuyor. Ancak bu tehditler şu ana kadar başarısız oldu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Pazar günü yaptığı açıklamada Kırım'ın Ukrayna'da ayrılma yönündeki adımına destek verdi. Kremlin'in desteklediği Kırımlı bir lider, bölgenin en geç bu ay içerisinde Rusya'ya dahil olabileceğini söyledi.

Beyaz Saray ise yaptığı açıklamada ABD Başkanı Barack Obama'nın Ukrayna'nın yeni başbakanı ile Çarşamba günü bir toplantı yapacağını belirtirken Rusya'nın Kırım işgalinde daha da ileriye gitmesi durumunda dış baskının da artacağı uyarısında bulundu. Kırım'ın Rusya'ya dahil olması konusunda yapılacak referandumun tarihi 16 Mart.

Ukrayna'nın enerji ihtiyacı için Rusya'ya olan bağımlılığı OAO Gazprom 'un CEO'su Alexei Miller'in Cuma günkü açıklaması ardından bir kez daha gündeme geldi. Miller yaptığı açıklamada Ukrayna'nın son ödeme günü Cuma olan 1,89 milyar dolarlık gaz ihracatının ödemesini yapmadığını belirtti.

Miller açıklamasında ayrıca Ukrayna'nın ödemeyi yapmaması durumunda bu ülkeye yapılan gaz akışını da durdurabilecekleri uyarısında bulundu. 2009 yılında da bu ülkeye yapılan gaz akışı birkaç haftalığına durdurulmuş bu nedenle fiyatlar yükselmiş ve Avrupa'nın bazı bölgelerinde enerji açığı ortaya çıkmıştı.

Ukrayna doğalgaz ihtiyacının yüzde 70'ini Rusya'dan karşılıyor. Ukrayna ayrıca Rus gazının düzinelerce Avrupa ülkesine naklinde transit ülke konumunda bulunuyor.

Altı Avrupa ülkesi doğalgaz ihtiyacının yüzde 100'ünü, diğer yedi ülke ise yarısından fazlasını Rusya'dan karşılıyor. Avrupa'nın bu derece bağımlı olması Kremlin'in Ukrayna'ya gaz akışını durdurması durumunda bölgenin seçeneklerini de sınırlıyor.

Batılı yetkililerin enerji konulu görüşmeleri hala ilk safhalarda olduğundan krizi hemen etkileyecek muhtemel bir senaryo bulunmuyor.

Chevron' ın eski yöneticilerinden ve Strateji ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi kıdemli üyesi Edward Chow konuyla ilgili yorumunda, "Gerçekte, kısa ve orta vadede yapılabilecek çok az şey var" dedi.

Moskovalı yetkililer ise Batının verebileceği en büyük yanıtın fiyat kırmaktan ibaret olacağı konusunda eminler. Kremlin Norveç, İngiltere ve diğer bölgelerinden arzın azalması ile Avrupa'dan gelecek talebin artacağı tahmininde bulunuyor. Ayrıca Asya'daki müşteriler de daha fazla alım yapabilir.

Uzun vadede ise Putin'in Ukrayna stratejisi bazı büyük enerji müşterilerini ihtiyaçlarının büyük kesimini diğer yerlerden elde etme arayışına sokabilir. Bu yerler arasında ABD ve Orta Asya bulunuyor.

Rus hükümetinin gelirlerinin büyük kısmı enerji ihracatından geliyor. Moskova ayrıca ithal ettiği ürün ve hizmetler için yapancı paraya da ihtiyaç duyuyor. Rusya'nın ekonomisi diğer ülkelerin gerisinde kaldıkça bu ihtiyaç da artıyor.

Avrupa Komisyon'u Perşembe günü yaptığı açıklamada yardım paketi kapsamında Ukrayna'nın doğalgaz botu hattı sistemini genişletmeye yardım edeceğini belirtti. Avrupalı yetkililer şimdiden doğalgaz akışını tersine çevirme üzerinde çalışıyor.

Almanya'nın ABD Büyükelçisi Peter Ammon açıklamasında, "Hafif geçen kış nedeniyle doğalgaz stoklarımızı oldukça dolu. Ukrayna'nın gaz arzını güvenceye alması için yardım etmeye hazırız. Buna gaz akışının tersine döndürülmesi de dahil." dedi.

Böylesi bir adımda Ukrayna'ya günde 5 milyar metreküp doğalgaz akışı yapılabilir. Ancak bu miktar Ukrayna'nın Rusya'dan yaptığı günlük 30-40 milyar metreküplük akışın yalnızca çok az bir miktarını karşılıyor.

ABD Enerji Bakanlığı'nın üst düzey eski görevlisi C. Boyden Gray, ortaya çıkan kriz nedeniyle Türkmenistan ve İsrail gibi zengin gaz rezervleri bulunan ülkelerden Avrupa'ya yeni boru hatları inşa edilebileceğini söyledi.

Bazı uzmanlar Ukrayna'daki krizin aynı zamanda Şah Denizi'nden Avrupa'ya doğalgaz akışını sağlayacak bazı projelere de momentum kazandırabileceğini belirtiyor. Bu projeler içerisinde Hazar Denizi'ndeki Şahdeniz bölgesindeki gazı Türkiye ve Yunanistan üzerinden Avrupa'ya nakle edecek proje de bulunuyor.

Chow yorumunda, "Rusya'nın taktiği kesinlikle Rusya doğalgazından farklılaşmanın öneminin altını çiziyor" dedi.

ABD'li yetkililer Rusya'nın enerji sübvansiyonlarına son vermesi durumunda yaşanacak enerji fiyatlarının artışını telafi etmek için 1 milyar dolarlık kredi konusunda adım atıyor.

Kiev'de yaşanan kriz ayrıca ABD'nin daha fazla ülkeye sıvılaştırılmış doğalgaz ihracatı için adımlarını hızlandırması yönündeki çağrıları da artırdı.

Ukrayna'daki kriz öncesinde başlamış olan bu çabaların artık ABD Kongresi'nden geçmesi daha büyük ihtimal. Ancak yeni ülkeler için lisans vermek siyasi açıdan hassas bir konu çünkü böylesi bir izin içeride fiyatların yükselmesine yol açabilir.

Ayrıca Avrupa'nın bu gazı alması yıllar sürebilir. ABD şu ana kadar onay verilen altı sıvılaştırılmış doğalgaz ihracat terminalinden ilkinin 2015'in sonuna kadar üretime geçmesi beklenmiyor. Bu terminalin üreteceği gaz ise Asya'ya ihraç edilecek.

2018'de ilk sevkiyatına başlaması beklenilen Teksas'taki Freeport LNG Development LP projesinin CEO'su Michael S. Smith yaptığı açıklamada, "Ruhsat konusunda işleri kesinlikle hızlandırmalıyız, çünkü bu ABD'nin Rusya karşısındaki konumunu güçlendirecektir. Avrupalı yöneticileri bize getirebileceğiniz en hızlı şekilde [gazı] getirin diyor." dedi.

wsj.com.tr, 10.03.2014


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.