Dünya

 Dünya'dan Başlıklar 

 Dünya > Dünya'dan Başlıklar > İran, nükleer programını sınırlamayı kabul etti

İran, nükleer programını sınırlamayı kabul etti
İran, yıllardır maruz kaldığı yaptırımların hafifletilmesi karşılığında nükleer faaliyetlerini sınırlamayı kabul etti.

ABD Başkanı Barack Obama, anlaşmanın "İran'ın nükleer silah yapmasını önlemeye yardımcı olacak önemli sınırlamalar içerdiğini" söyledi.

 

İsviçre'nin Cenevre kentinde günler süren yoğun müzakerelerin ardından varılan anlaşma uyarınca, İran nükleer tesislerinin daha sık denetlenmesine izin verecek, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin bir bölümünü durduracak.

 

Bu çerçevede İran'ın petrol satışından elde ettiği paranın 4,2 milyarlık bölümüne erişimine izin verilecek. Ayrıca petrokimya ve diğer alanlardaki yaptırımların askıya alınmasıyla İran 1,5 dolarlık daha gelir elde edecek.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani anlaşmanın İran'ın nükleer "haklarını" teyit ettiğini söyledi.

Televizyondan halka hitap eden Ruhani bununla birlikte asla nükleer silah üretme peşinde olmayacaklarını vurguladı.

İsrail: Tarihi hata
Anlaşmada neler var?
 
  • İran, uranyumu nükleer silah araştırmaları için kullanılabilecek seviye olan yüzde 5'ten daha fazla zenginleştiremeyecek. Bu seviyenin üzerinde üretilmiş uranyum stoğunu azaltacak.
  • İran'ın nükleer tesislerindeki denetimin kapsamı genişletilecek. Denetçilere Natanz ve Fordo tesislerinde her gün inceleme yapma imkanı verilecek.
  • Bunun karşılığında altı ay süreyle İran'ın nükleer programıyla bağlantılı hiçbir yeni yaptırım getirilmeyecek.
  • Yaptırımların hefifletilmesiyle İran'a yaklaşık 7 milyar dolarlık ekonomik rahatlama sağlanacak.

Bazı ülkeler İran'ın nükleer programının nükleer silah üretmeye dönük olduğunu savunuyor.

İddiayı reddeden İran, amacının elektrik enerjisi üretmek olduğunu söylüyor ve nükleer santrallerde kullanılmak üzere uranyum zenginleştirmesine izin verilmesini gerektiğinde ısrar ediyor.

Anlaşma, görece ılımlı bir lider olarak tanımlanan Hasan Ruhani'nin, özellikle ABD ve İsrail'e karşı daha katı bir çizgisi olan Mahmud Ahmedinejad'ın yerine cumhurbaşkanlığına seçilmesinden birkaç ay sonra geldi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi Üyesi ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa ile Almanya'nın temsilcileri dört gün süren görüşmelerin ardından Pazar günü sabahın ilk saatlerinde İran'la anlaşmaya vardı.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry anlaşmanın İsrail dahil müttefikleri için bölgeyi güvenli hale getireceğini söyledi.

Anlaşmayla 'tarihi bir hata' yapıldığını söyleyen İsrail ise bu şartların kendisini bağlamadığını duyurdu.

İsrail Başbakanı Benyamin Netantyahu, "Bu, İran'a istediğini veren kötü bir anlaşma. Yaptırımlar hafifletilecek ve İran nükleer programının ana unsurlarını koruyacak" dedi.

BBCTurkish.com, 24.11.2013

Cenevre'de 'kritik' nükleer zirve
Birleşmiş Milletlet Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi beş ülke ve Almanya'nın dışişleri bakanları İran'ın nükleer programını sınırlamaya yönelik müzakereler için İsviçre'nin Cenevre kentinde toplandı.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry üç gündür daha alt düzeyde yürütülen görüşmeler için Cumartesi sabahı Cenevre'ye geldi.

Görüşmelere Çin, Rusya, Almanya, İngiltere ve Fransa'nın dışişleri bakanları da katılıyor. İran'ı Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif temsil ediyor.

Müzakerelerde, İran'ın uranyum zenginleştirme programının sınırlandırılması karşılığında bu ülkeye yıllardır uygulanan yaptırımların hafifletilmesini öngören bir plan üzerinde uzlaşma aranıyor.

İran, santralleri için uranyum zenginleştirmeye devam etmek istiyor ve nükleer programının elektrik enerjisi üretme amaçlı olduğunu söylüyor.

Bazı ABD'li siyasetçiler, Cenevre görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanması halinde İran'a yaptırımların ağırlaştırılmasını istiyor ve bunun için Kongre'ye yasa teklifi sunacaklarını söylüyor.

Müzakereciler Çarşamba gününden bu yana iki tarafın da kabul edebileceği bir formül üzerinde çalışıyordu.

Görüşmelerin Cuma günü tamamlanması planlanmıştı. Müzakerelerin uzaması, uzlaşma sağlanabileceği umutlarını artırdı.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Kerry'nin tarafların pozisyonlarını birbirlerine yakınlaştırma amacında olduğu belirtildi.

'Gerçek İran'

Müzakereler başlamadan önce, dini lider Ayetullah Hamaney, İran'ın nükleer haklarından "zerre kadar" geri adım atmayacağını söylemişti.

Herhangi bir anlaşmayı tanımayacağını ifade eden İsrail'i "kuduz köpek" olarak niteleyen Hamaney'in bu sözleri karşısında İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Hamaney'in konuşmasının "gerçek İran"ı temsil ettiğini belirtti.

Netanyahu, "Bizim kafamız karışık değil. İran'ın nükleer silahları olmaması gerekiyor ve size söz veriyorum, olmayacak." dedi.

BBCTurkish.com, 23.11.2013


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.