Dünya

 

Moskova'daki G-8 Zirvesi sırasında Rusya'nın teklifiyle gündeme gelen ve Suriye rejiminin de kabul ettiği kimyasal silahların teslim edilmesine ilişkin tasarı üzerinde, BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ABD, Rusya, Fransa, İngiltere ve Çin anlaşma sağladı.

Rusya ile Batılı ülkeler arasında uzun süredir devam eden görüş ayrılığı aşıldı ve anlaşma sağlandığı duyuruldu. ABD, tasarıda, güç kullanmaya yetki veren BM Şartının 7'nci bölümünün yer almasında, Rusya ise kararın tavsiye niteliğinde olmasında ısrarcıydı.  ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, sonunda Rusya ile anlaşmaya vardıklarını açıkladı.  

Anlaşma üzerine metin, Güvenlik Konseyi'nde veto yetkisi olmayan geçici 10 üyeye de dağıtıldı.

BM Şartı'nın 7. bölümü tartışması

Taslakta ABD'nin talebi doğrultusunda, bu karar metnine uyulmaması, Suriye'de kimyasal silahların izinsiz transferleri ya da bu silahların kullanılması halinde BM Şartı'nın 7. bölümü altında önlemler alınacağı vurgulanıyor. Metinde yer alan bu maddenin, Suriye'nin kararlara uymaması durumunda askeri güç kullanılmasına yetki verip vermeyeceği tartışılıyor. Bazı diplomatlar askeri güç için yeni bir BMGK kararı gerektiğini belirtiyor.

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Samantha Power, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Suriye'nin kimyasal silahlarının imhasına ilişkin kararlara uymaması durumunda 7. bölüm altında gerekli önlemlerin alınmasına yetki veren BMGK kararın sonunda hazır hale getirildiğini kaydetti.

ABD'li üst düzey bir yetkili ise, tasarının, "BM Güvenlik Konseyi'nin kimyasal silahların kullanımının barış ve güvenliğe tehdit olduğunu ilan eden ilk kararı" olduğunu belirterek, kararlara uymaması durumunda Esad rejimi açısından sonuçların net olarak ortaya konulduğunu söyledi.

Taslakta neler var?

Taslakta her nerede olursa olsun kimyasal silah kullanımının uluslararası barış ve güvenliğe tehdit oluşturduğu belirtilerek, başta 21 Ağustos'taki saldırı olmak üzere Suriye'de kimyasal silah kullanılması en şiddetli biçimde kınanıyor. Suriye'de kimyasal silah kullanımı, geliştirilmesi, üretilmesi, temin edilmesi, stoklanması, doğrudan ya da dolaylı olarak diğer devletlere ya da devlet dışı gruplara transfer edilmesine izin verilmeyeceği kaydedilerek, bu kapsama Suriye'deki tüm tarafların girdiği vurgulanıyor.

OPCW kararlarına uyacak

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) Yönetim Kurulu'nun aldığı bütün kararlara Suriye'nin uyması istenen taslakta, BM ve OPCW'nin atadığı görevlilerin güvenliklerinin sağlanması ve istenilen her yerde denetim yapabilmeleri için giriş izninin verilmesi talep ediliyor. Taslakta OPCW Yönetim Kurulu kararları ile BMGK kararına uyulup uyulmadığının denetlenmesi konusuna da yer verilerek, OPCW'nin düzenli olarak uygulamaları denetleyerek BM Genel Sekreteri aracılığıyla BMGK'ya rapor sunması isteniyor.

Saldırının sorumluları yargılanmalı

Saldırıların sorumlularının hesap vermesi konusuna da yer verilen taslakta, Suriye'de kimyasal silah saldırısında sorumluluğu bulunan bireylerin yargılanması gerektiği belirtildi.

Geçiş hükümeti

Geçen yıl haziran ayındaki uluslararası toplantıda kabul edilen Cenevre Mutabakatı'na atıf yapılan karar taslağında, mutabakat metninde yer alan siyasi geçiş sürecine destek verildi. Tüm yürütme yetkisini yüklenecek geçiş hükümetinde, karşılıklı rıza ile mevcut hükümet, muhalifler ve diğer gruplardan temsilcilerin bulunabileceği vurgulandı.

Cenevre Mutabakatı'nın uygulanması için uluslararası konferans düzenlenmesi çağrısı yapılan taslakta, Suriye'deki tüm taraflardan yapıcı bir biçimde sürece dahil olmaları ve Cenevre Mutabakatı'na bağlı olarak istikrar ve uzlaşmanın temin edilmesi isteniyor.

Taslakta BM üyesi ülkelerden kimyasal, biyolojik ve nükleer silah geliştirme, kullanma ya da sahip olma çabasında olan devlet dışı aktörlere her türlü destekten sakınmaları uyarısı da yapılarak, özellikle Suriye'nin komşularından bunun aksi yöndeki uygulamaları derhal BMGK'ya bildirmeleri isteniyor.

Kery ve Lavrov'un görüşmelerinin ardından Suriye karar tasarısı üzerinde anlaşma sağlandığının duyurulması üzerine oylamanın ne zaman yapılacağı gündeme geldi. Fransa'nın BM Daimi Temsilciliği, BMGK tasarısının bu akşam bakanlar düzeyindeki toplantıda oylanmasının planlandığını açıkladı. Ancak henüz BMGK başkanlığından ne zaman oylama yapılacağına ilişkin bilgi verilmedi. Taslağın oylanması için OPCW uzmanlarının Suriye'nin kimyasal silahlarının denetlenmesi ve muhafazasını içeren düzenlemesinin beklenebileceği de belirtiliyor.

Sinir gazı stoku silahlaştırılmamış

Öte yandan, Amerikalı ve Rus yetkililer, Suriye'nin elindeki sinir gazı stokunun "silahlaştırılmamış" sıvı maddeler olduğuna ve gaza kıyasla daha kolay etkisiz hale getirilebileceğine inanıyor. Bu da maddelerin rejim tarafından saklanması ya da teröristlerce çalınması ihtimalini azaltıyor.

 

cnnturk.com, 27.09.2013