Dünya

 Dünya'dan Başlıklar 

 Dünya > Dünya'dan Başlıklar > Hawking: İlk kitabımı biraz da kızımın okul masrafları için yazdım

Hawking: İlk kitabımı biraz da kızımın okul masrafları için yazdım

Stephen Hawking kızının okul masraflarını karşılamak için başladığı ilk kitabı Zamanın Kısa Tarihi'nin nasıl ortaya çıktığını The Wall Street Journal'a kendi kaleminden anlattı

İlk kez evrenle ilgili herkesin anlayabileceği bir kitap yazmayı düşündüğümde 1982 yılıydı. Amacım kısmen kızımın okul masrafları için para kazanmak olsa da esas neden evrenin ne kadarını anlayabildiğimizi açıklamak istememdi. Evreni ve içindeki her şeyi tanımlayacak tam bir teori geliştirmeye ne kadar yakın olabileceğimizi anlatmak istiyordum.

Eğer kitap yazacak kadar zaman ve çaba harcayacaksam mümkün olduğunca fazla sayıda okuyucuya ulaşmak istiyordum.

Edebiyatla uğraşan bir aracıya ulaşıp ilk bölümün taslağını verdim, havaalanı kitapçılarında satılabilecek türden bir kitap olmasını istediğimi anlattım. Bunun kesinlikle mümkün olamayacağını söyledi. Akademisyenlere ve öğrencilere satılabilirdi ancak böyle bir kitap asla en çok satanlar arasına giremezdi.

 

1984 yılında aracıya kitabın ilk taslağını verdim. Birçok yayın evine gönderdi ve ben Bantam Books'tan teklif almaya karar verdim. Bantam'ın ilgisi muhtemelen editörlerinden biri Peter Guzzardi'den kaynaklanıyordu. İşini çok ciddiye alıyordu ve bana kitabı bilimle uğraşmayanların da anlayacağı şekilde yeniden yazdırdı. Yazdığım her bölümü gönderdiğimde bana itirazları ve sorularından oluşan uzun bir liste gönderiyordu. Bu sürecin hiç bitmeyeceğini düşündüğüm zamanlar oldu. Ancak haklıydı, sonuç olarak çok daha iyi bir kitap ortaya çıktı.

Neredeyse herkesin evrenin nasıl işlediğini merak ettiğinden emindim ancak çoğu kişi matematiksel denklemleri anlayamıyor. Kendim de denklemleri çok önemsemiyorum. Bunun bir nedeni yazmanın benim için zor olması ancak esas neden denklemler konusunda sezgisel bir hissiyatım olmaması. Bunun yerine resimsel anlamda düşünüyorum ve kitaptaki amacım bu zihinsel görüntüleri tanıdık benzetmeler ve birkaç şemayla kelimelere dökmekti.

Yine de matematiğe başvurmaktan kaçınmama rağmen bazı fikirleri açıklamak zordu. Bu da ortaya bir sorun çıkarmıştı: Bu konuları da açıklamaya girişip insanların kafalarını karıştırma riskini almalı mıydım yoksa zorlukları geçiştirmeli miydim? Bazı tanıdık olmayan kavramlar çizmek istediğim resim için gerekli değildi, ancak bazıları gerekliydi.

1988 yılında kitabın basımı yaklaşırken Nature Dergisi için ön baskı gönderilen bir bilim insanı yanlışlarla, hatalı yerleştirilmiş ve etiketlenmiş fotoğraf ve şemalarla dolu olduğunu görüp dehşete kapılmıştı. Eşit ölçüde dehşete düşen yayıncıyı aramıştı ve kitabın tüm basımı iptal edilmişti. (Orijinal ilk versiyonun kopyaları şimdi muhtemelen epey değerlidir.) Yine de 1 Nisan olan yayınlanma tarihine yetiştirilebilmişti.

Yayıncı kitaba gösterilen ilgiden dolayı şaşkındı. 147 hafta boyunca New York Times ve rekor kırarak 237 hafta boyunca London Times en çok satanlar listesinde kaldı. 40 dile çevrildi ve dünya çapında 10 milyondan fazla sattı.

Kitap neden bu kadar çok sattı? Objektif olmam zor, bu yüzden diğer insanların ne dediğini aktaracağım. Değerlendirmelerin çoğu lehime de olsa aydınlatıcı olmadıklarını düşünüyorum. Birçoğu basit bir formülü izleme eğiliminde oldu.

Stephen Hawking'in motor nöron hastalığı var. Tekerlekli sandalyeye bağımlı, konuşamıyor, yalnızca X sayıda parmağını oynatabiliyor. (doğru olmayan bu yazıya göre eleştirmen X sayıda parmağın duruma göre 1'den üçe kadar değiştiğini düşünüyor). Ancak tüm bunlara rağmen Hawking herkesin aklında olan en büyük soruyla ilgili bir kitap yazdı: Nereden geldik ve nereye gidiyoruz?

Hawking'in sunduğu cevap evrenin ne yaratıldığı ne de yok edildiği: yalnızca olduğu gibi. Hawking bu fikri formüle dökmek için benim için (burada eleştirmen oluyor) anlaşılması zor olan hayali zaman kavramını öne sürüyor. Yine de Hawking haklıysa ve birleştirilmiş, tam bir teori bulursak gerçekten "Tanrı'nın aklında ne olduğunu öğrenebiliriz". (Prova baskısı sürecinde kitaba giren bu eleştirinin bu son cümlesini neredeyse çıkaracaktım. Çıkarmış olsaydım satışlar muhtemelen yarıya düşerdi.)

Independent Gazetesi'nde çıkan, "Zamanın Kısa Tarihi" gibi ciddi bir bilim kitabının dahi kült kitaplardan biri olabileceğini söyleyen eleştiri ise görece daha zekiceydi. Kitabımın "Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı" ile karşılaştırılması aksine gururumu okşamıştı. Umarım benim kitabım da "Zen" gibi insanlara büyük entelektüel ve felsefi sorulardan kopmaları gerekmediği duygusunu veriyordur.

 

Şüphesiz, insanların engellerime rağmen nasıl teorik fizikçi olmayı başardığıma olan merakının da satışlara etkisi olmuştur. Ancak bu nedenle kitabı almış olanlar hayal kırıklığına uğramış olabilir çünkü durumumla ilgili çok az referans içeriyor. Kitap evrenin geçmişini açıklamaya çalışıyor, benim değil.

İnsanların aslında okumayıp, yalnızca kitaplıklarında göstermelik olarak durması için kitabı aldığı da iddia edildi. Eminim bu oluyordu ancak en azından bazılarının "Zamanın Kısa Tarihi"ne saldırdığını biliyorum. Şimdi bile her gün yığınla mektup alıyorum. Bir çoğu, hepsini anlamasa da okuduğuna işaret eden ve sorular sorup detaylı yorumlar yapıyor.

 

wsj.com, 08.09.2013


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.