Dünya

Dünya > Dünya'dan Başlıklar > Çin'in 3,5 trilyonluk rezervlerine yön veren gizemli adam

Çin'in 3,5 trilyonluk rezervlerine yön veren gizemli adam

PEKİN—Bu yılın başında resmi bir yeni yıl partisinde dünyanın en büyük nakit deposu olan 3,5 trilyon dolarlık Çin döviz rezervlerinde yaptığı akıllıca seçimler nedeni ile tüm övgüleri toplayan bir kişi vardı: Zhu Changhong.

Konuya yakın kişiler Çin Komünist Partisi'nin ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucu ve önderlerinden Mao Zedong'un ünlü devrimsel şarkısında geçen "Doğu kırmızı, güneş yükseliyor. Çin'den bir Mao Zedong yükseliyor…" sözleri artık "Doğu kırmızı, güneş yükseliyor. Çin'den bir Zhu Changhong… O SAFE'in kurtarıcısı." şeklinde değiştirerek söylüyor. Çin'in Döviz Rezervleri Yönetimi SAFE, dünyanın en güçlü yatırımcılarından da birisi.

Çin'in döviz rezervlerini çeşitlendirmeden ve büyük karlar getirmekten sorumlu olsa da Zhu hakkında çok az şey biliniyor. Çin medyası onu "görünmez" olarak nitelendiriyor.

Şu an 43 yaşında olan eski fizikçi Zhu kariyerinde büyük bir dönüş yaptı. 20 yaşında iken Çin'in yoksul kenti Anhui'den ayrılarak Chicago Üniversitesi'nde kuantum fiziği okur. Daha sonra akademik kariyerine son vererek bir tahvil trader'ı olmaya karar verir Merkezi Almanya'nın Münih kentinde bulunan dünyanın en büyük sigorta ve finansal yatırım şirketlerinden Allianz SE'nin Pasifik Yatırım Yönetimi'nin ortak kurucularından Bill Gross'un sağ kolu olmayı başarır.

Burada Amerikan rüyasının debdebesi içerisinde yaşayan Zhu, California ve Las Vegas'ta iki lüks konut alır. Ancak bu hayatını bir kenara bırakarak 2009 yılının sonunda SAFE'in baş yatırım yetkilisi olarak Çin'e geri döner.

Yakınlarının kendisini tam bir "işkolik" olarak nitelediği Zhu'nun internette tek bir fotoğrafının dahi olmaması da dikkatleri çekiyor. Yine yakın çevresi Zhu'nun çalıştığı SAFE içerisinde arkadaşlarına kendisini "yatırım kararları alan profesyonel bir takımın içerisinde bulunan bir kişi" olarak tanıttığını da belirtiyor.

Ancak Zhu, SAFE içerisindeki müdürlerini güvenli ama az getirisi olan ABD Hazine kağıtları yerine ABD şirket tahvilleri, hisse senetleri ve gayri menkule yatırım yapmaları konusunda ikna ederek dikkatleri de üzerine çekti.

Son işlemlerinde daha agresif bir tutum benimsediği görülen SAFE, Japonya borsalarında başlayan ralli öncesinde geçen yılın ikinci yarısında Japon hisse senetlerine yatırım yaptı. Ancak yapılan yatırımın boyutu bilinmiyor.

Öte yandan SAFE'in basınla ilişkilerden sorumlu yetkilileri bu haber ile ilgili yorum yapmayı reddetti.

Konuyla ilgili yorumda bulunan bir Çinli yetkili, "Zhu'nun aldığı kararlar nedeni ile SAFE geçen yıl çok iyi iş başardı" derken yatırım ve performans konusunda detaya girmedi.

Zhu'nun SAFE'de göreve başladığı Haziran 2010'da ABD hükümet tahvillerinin Çin'in rezervleri içerisindeki payı yüzde 45 yani 1,11 trilyon dolar civarında idi. O zamandan bu yana Çin'in ABD tahvillerinde alımı artsa da toplam rezervleri içerisindeki payı geriledi. Haziran 2012'de bu oran yüzde 35 yani 1,14 trilyon seviyesinde idi.

Zhu ayrıca SAFE'in Japon hisse senedi, Avrupa tahvilleri, ABD şirket tahvilleri ve hisse senetlerine yatırımını da artırdı. Detayların elde edilmesi zor ancak Haziran 2011 ve Haziran 2012 arasında örneğin ABD şirket tahvillerinin ve hisse senetlerinin Çin rezervleri içerisindeki payı yüzde 5'ten yüzde 7'ye yükseldi.

Mayıs ayı itibariyle SAFE'in 1,32 trilyon dolarlık ABD Hazine kağıdı rezervi bulunuyor. Çin'in elinde bulunan bu muazzam hazine kağıdı rezervi, döviz rezervlerinin ABD faiz oranlarındaki dalgalanmaların insafına kaldığı anlamına da geliyor.

Bu da sonuç olarak SAFE'i, ABD Hazine kağıtları üzerinde baskı yaratan Fed'in parasal çıkış ihtimali karşısında kırılgan bir konuma sokuyor.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi ekonomisti ve Çin Merkez Bankası eski para politikası danışmanı Yu Yongding konuyla ilgili yaptığı yorumda, Zhu'nun attığı adımları "geç kalınmış" doğru adımlar olarak nitelendirdi.

ABD'de 20 yıl geçirdikten sonra SAFE'de göreve başlayan Zhu'yu, SAFE'deki görevine yine ABD'nin Indiana Üniversitesi-Purdue Üniversitesi'nde yıllarca ekonomi profesörlüğü yapan SAFE'in müdürü Yi Gang tarafından bizzat getirildi. Uzmanlar Zhu'nun, yetenekli kişileri yeniden ülkeye getirmeyi amaçlayan ve bunun için araştırma fonları ve nakit ödüller veren Pekin'in "Bin Yetenek Programı"nın bir başarısı olduğu görüşündeler.

SAFE'e yakın kaynaklar Zhu'nun ünvanının daha çok teknik bir iş gibi görünen baş yatırım uzmanı olsa da işinin daha çok derin siyaset olduğunu belirtiyorlar. Öncelikle Zhu, milli miras ve Çinli işçilerin "kanları ve canları" ile kazandıkları para olarak görülen Çin rezervlerinin daha riskli varlıklara yatırım yapması için müdürlerini ikna etmek zorunda. Çin rezervlerinin bu şekilde görülmesine ek olarak Zhu'nun işini zorlaştıran bir diğer olay ise ülkenin devlet yatırım fonu Çin Yatırım Şirketi'nin 2008 global krizi öncesinde yaptığı yatırımlardan zarara uğraması nedeniyle eleştiri oklarını üzerine çekmiş olması ve SAFE'in de kendisini benzer duruma düşürmek istememesi.

Sonuç olarak SAFE, güvenli ABD Hazine kağıtları dışındaki yatırımlarını ufak tutarak bu bahislerinin zarara uğraması durumunda tepkileri üzerine çekmemeyi de hedefliyor.

Zhu'nun teşviği ile SAFE Avrupa Finansal İstikrar Fonu tarafından ihraç edilen tahvillerin ilk alıcılarından birisi oldu ve o zamandan bu yana kurtarma paketlerine düzenli olarak yatırım yaptı.

Bu yatırımların miktarı belli değil ancak tatmin edici olduğu düşünülüyor. Avrupa'daki krizin derinleştiği 2012 yılının başında Avrupalı yetkililer Çin'in tahvillere ilgisinin İtalya ve İspanya'ya yönelik yardım paketlerinde nasıl değerlendirilebileceği konusunda Zhu ve Çin hükümetinden yetkililer ile bir dizi toplantı düzenledi.

Konuya yakın kaynaklar bu toplantılarda Brüksel'in Çin'in kabul edeceği riskler karşısında yatırımcılardan tam olarak ne beklediğini öğrenmek istediğini belirtiyorlar. Kaynaklar, Zhu'nun Avrupalı yetkililere Çin'in tam olarak ne istediği konusunda "açık işaretler" sunduğunu da sözlerine ekledi. Sonuç olarak Avrupalılar yeni enstrümanlar ihraç etmedi, kriz hafifledi.

wsj.com, 17.07.2013

Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.